حذف زغال‌سنگ واقع بینانه نیست

می متالز - هیچ‌کس نمی‌داند انسان از چه زمانی شروع به سوزاندن زغال‌سنگ کرد؟ مورخان مدارک مستندی از سوزاندن زغال‌سنگ در چین دارند که پیشینه آن به‌ دست‌کم ۱۰۰۰سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.

به گزارش می متالز، امروز اما توجه‌ها به حذف این کانی از فهرست منابع تامین انرژی جهان جلب شده است. با این حال به‌نظر می‌رسد فقط یک راه برای قطع رابطه طولانی و عمیق بشر با زغال‌سنگ وجود دارد، اینکه او سوخت یا فناوری جدیدی پیدا کند که ارزان، مطمئن، کافی و حمل‌ونقل آن آسان باشد. با ابراز تاسف باید بگویم چنین گزینه‌ای هنوز به وجود نیامده است. البته من آنچه را که از گرمایش زمین برآمده و پیامدهای این پدیده را بر سیاره انکار نمی‌کنم اما در برابر زغال‌سنگ نیز رویکرد واقع‌بینانه‌ای دارم و بر این باورم هرچه زودتر با موقعیتی که با آن روبه‌رو هستیم، صادق باشیم و هر دو روی سکه را ببینیم، برای‌مان بهتر است.
واقعیت این است که می‌خواهیم به زندگی در جهان الکتریکی (برقی) ادامه دهیم و برای تامین برق باید زغال‌سنگ بسوزانیم. البته گزینه‌های جایگزین پیدا شده‌اند، به‌طور نمونه انرژی باد و خورشید که هر دو عالی هستند اما جایگزین‌های مناسبی برای ترک اعتیاد ما به کانی سیاه به‌شمار نمی‌آیند. نور خورشید و باد به عنوان منابع انرژی بسیار گران‌تر از زغال‌سنگ هستند و دسترسی به آنها در همه مناطق جهان به‌راحتی ذخایر زغال‌سنگ نیست. همچنین به‌نظر نمی‌رسد هزینه تولید پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی و باتری‌هایی که در ساخت آن ابزار موردنیاز است، ارزان‌تر شود.
البته به این معنا نیست که ما باید این فناوری‌های تجدیدپذیر را کنار بگذاریم اما باید آنها را در مکان‌هایی برپاکنیم که در معرض تابش آفتاب یا وزش باد است و مردم نیز بتوانند هزینه مصرف برقی که با این روش‌ها تولید می‌شود را بپردازند، درنتیجه انرژی باد و خورشید را نمی‌توان در همه جای جهان جایگزین زغال‌سنگ کرد.
در مصرف گاز طبیعی برای تولید برق هم چالش‌های بیشتری در مقایسه با زغال‌سنگ وجود دارد. ذخیره و انتقال گاز طبیعی از زغال‌سنگ سخت‌تر است. در برخی مکان‌ها که ذخایر کافی گاز طبیعی وجود دارد و ذخایر به ژنراتورها نزدیک است، گاز طبیعی می‌تواند گزینه‌ای به‌صرفه باشد اما در همه جای جهان به دلیل تفاوت‌های زمین‌شناسی به اندازه کافی گاز طبیعی وجود ندارد و امکان استخراج گاز طبیعی تنها در برخی از سازندهای سنگی وجود دارد علاوه بر این زمانی که گاز بیرون کشیده می‌شود، ذخیره آن آسان نیست. همچنین استخراج گاز نیازمند حفر چاه‌های زیرزمینی بزرگ است که در همه جای جهان امکان این کار وجود ندارد. این محدودیت‌ها فقط یک گزینه را باقی می‌گذارد؛ انرژی هسته‌ای که مطمئن، کافی و انتقال سوخت آن آسان است و از همه مهم‌تر سوزاندن آن آلودگی تولید نمی‌کند. با این حال انرژی هسته‌ای ارزان نیست. دست‌کم اکنون ارزان نیست و در آن خطر تکثیر هسته‌ای و آلایندگی برآمده از زباله‌های هسته‌ای وجود دارد.
با این تفاسیر گزینه واقع‌بینانه‌ای برای جایگزینی کامل با زغال‌سنگ نیست و مصرف زغال‌سنگ ادامه دارد تا وقتی که اتفاق دور از انتظاری بیفتد، به‌طور نمونه اینکه مردم جهان توافق کنند بدون برق به زندگی ادامه دهند. بهترین سناریویی که درحال‌حاضر می‌توان بر ضد زغال‌سنگ نوشت، این است که مصرف آن آهسته آهسته رو به کاهش است.